Ook bij feasibility-projecten is een goed begin het halve werk
“Eén van de grote verstoringen bij hightech-projecten zijn late verrassingen in het traject. Vaak zijn dat verrassingen in de performance of (fysische) effecten die zijn onderschat.” Hans d’Achard en Marco Nijhuis zijn bij Settels Savenije (kortweg STTLS) bij verschillende projecten betrokken, ze benadrukken het belang van een doordacht begin: “Late verrassingen zijn erg moeilijk op te vangen, omdat in eerste instantie hier extra geld en tijd voor nodig is.
Vaak is dat niet begroot, bovendien is veel van de keuzevrijheid in de systeemontwikkeling later verdwenen. Een beperking is dat vroege architectuur- (of technologie-)keuzes niet meer zijn terug te draaien. Vaak is het systeem ingericht op het interface van een bepaalde leverancier, of op een bepaalde component. Een wijziging betekent vaak een complete redesign.”
Dus veel investeren in het beginstadium?
Hans vervolgt: “Troubleshooting in een laat stadium lijkt op een bokswedstrijd met twee voeten aan de grond gespijkerd en een hand op de rug gebonden. Vandaar dat we bij Settels Savenije veel aandacht besteden aan het voortraject waar Systeem concept, Technologie en Architectuur worden gekozen. Een goede start is erg belangrijk. Dat begint met de juiste vragen.”
Marco legt uit: “Projecten bevatten vaak nog veel risicovolle functionaliteiten, wat zich later in het traject tegen je kan keren. Het is daarom belangrijk om het eisenpakket van de klant goed in kaart te brengen, wat nog wel eens onvolledig en ambigu kan zijn. Vervolgens kan via conceptontwikkeling risico worden afgebouwd en functionaliteit in concept worden aangetoond als bruikbaar principe.”
Hans vult aan: “Zeker als het gaat om een nieuw product in een nieuwe markt, moet je gaan kijken wat het échte probleem is dat opgelost moet worden. Sommige klanten zoeken gewoon een verbeterde versie van een bestaand product, anderen hebben een vraagstuk waar ze nog geen ervaring mee hebben. Vaak weten ze niet of het kan functioneren, omdat er nog geen fysisch principe of constructie bekend is.”
Heb je een voorbeeld?
“We hebben laatst een proof-of-concept machine gebouwd, waarbij we een kwetsbare component vanuit kamertemperatuur, nauwkeurig en reproduceerbaar op hoge snelheid, moesten positioneren op -196 graden Celcius, de temperatuur van vloeibare stikstof. Hierbij bleken veel tegenstrijdige eisen een rol te spelen, het apparaat moest bovendien voor niet-technici bedienbaar blijven.”
“De materiaalkeuzes en het precieze verloop in de tijd -met grote temperatuurverschillen- moesten goed op elkaar zijn afgestemd. Bedrijfszekerheid in verband met rijp en ijsvorming - en veiligheid vanwege het vloeibare en gasvormige stikstof- maakten het extra ingewikkeld. Door de tijdsdruk die op het project stond, moest het de eerste keer slagen. Het was daarom extra belangrijk dat we alle complicaties en risico’s vooraf goed konden inschatten en oplossen, zodat we precies op tijd de test konden doen en onze klant de positieve resultaten aan hun investeerder kon presenteren.”
Marco vult aan: “Onze aanpak is aangepast aan de klant, er zit zoveel dynamiek in het feasibility proces dat het vraagt om steile leercurves en het snel tackelen en afbouwen van risico’s. Dit vraagt ook om een dynamisch, maar tegelijkertijd ook bestuurbaar ontwikkelproces op maat voor feasibility onderzoek. Hierbij past ook een dynamische manier van werken, uitvoering en afstemming met opdrachtgevers. Het vraagt ook een andere omgangsvorm met de klant, je neemt deze continu aan de hand mee.”
Waar moet ik dan aan denken?
Hans legt uit: “Als een klant vraagt of je zijn 3D printer wilt verdubbelen in capaciteit, is het vaak een kwestie van opschalen. Bij ‘first of a kind’ producten, zoals veel research-instrumenten, kan bijvoorbeeld de vraag komen of we iets in vacuüm trillingvrij op willen hangen en tegelijkertijd efficiënt koelen. Dat soort implementatievragen kom je dan voor de eerst keer tegen.”
“Je moet ook in scenario’s denken, er zijn altijd alternatieve wegen denkbaar in het aantonen van concepten. Voor ieder van de gewenste functionaliteiten kun je een stuk of vijf wegen naar Rome bedenken. Zo krijg je een matrix die een combinatie in een uitvoeringsvorm of systeemconcept oplevert. Vergelijk het maar met het vinden van een route door het moeras: als je er één hebt gevonden weet je dat het kan, en kun je teruggaan om te kijken of er andere routes zijn.”
Werken jullie al lang bij STTLS?
Marco legt uit: “Ik werk sinds november 2019 bij STTLS, heb een achtergrond in de Elektrotechniek en software. Ik hou me al vele jaren bezig met voornamelijk technische projectleiding, vrijwel altijd in hightech omgevingen. Ik kende John Settels al vanaf 2009. We hebben regelmatig contact gehad, maar ik kon de laatste jaren pas echt wat voor STTLS betekenen. Zeker sinds STTLS naast het ontwikkelen van concepten ook de realisatie van projecten in haar portfolio heeft. Dit vraagt immers ook om gedegen professionele en integrale projectleiding.”
Hans is al wat langer werknemer bij STTLS, het was voor hem wel een andere wereld: “Ik werk sinds november twee jaar bij STTLS, via oude bekenden ben ik hier terechtgekomen, de bijzondere en moeilijke techniek sprak me aan. Ik ben van oorsprong Fysicus, ik heb in Delft Toegepaste Natuurkunde gestudeerd. De rode draad in mijn carrière was altijd om uitvindingen tot business te maken. De laatste jaren was ik Systeemarchitect op projectbasis, dus voor mij was het een flinke overgang omdat ik de laatste jaren als nomade heb gewerkt. Nu kan ik op de fiets naar mijn werk en de uitdagende hightech projecten komen naar me toe. Dat bevalt me goed.”